Lúc đó, ông Lê Văn Sền - ngụ xã Khánh Hòa, huyện Châu Phú, tỉnh An Giang - được xếp vào hàng đại gia nhờ mỗi năm thu được tiền tỉ từ 3 ao cá tra. Thế nhưng, mới đây, ngồi trầm ngâm trong căn nhà sàn bằng gỗ, ông Sền buồn rầu: “Tôi có được căn nhà này và mấy chục công đất là nhờ con cá tra. Bây giờ, gia đình tôi phải chịu cảnh trắng tay, nợ nần chồng chất vì bị tư thương quỵt tiền mua cá”.

Theo ông Sền, từ năm 2003 đến 2007, việc người nuôi cá tra kiếm bạc tỉ dễ như trở bàn tay. Lúc đó, dù không biết nghề nhưng nhiều người vẫn ùn ùn nuôi dẫn đến dư thừa cá. Ngoài việc lỗ do giá cả thất thường, người nuôi còn bị cò ép giá, gian thương quỵt tiền mua cá. Tại An Giang, đã có nhiều đơn tố cáo bọn lừa đảo chiếm đoạt tiền mua cá nhưng cơ quan chức năng chẳng giải quyết được gì. Ông Sền cũng bất lực khi bị chiếm đoạt hơn 1,4 tỉ đồng.

Ông Sền đau xót: “Tôi đã bán toàn bộ đất đai nhưng vẫn không thanh toán hết nợ. Cay đắng nhất là con tôi bị bên vợ sắp cưới từ hôn vì biết nhà trai phá sản”.

Lỗ chồng lỗ

Ông Lê Văn Sườn, ngụ xã Khánh Hòa, người từng phất lên nhờ cá tra, còn bi đát hơn. Sau một thời gian dài cầm cự nhưng lỗ chồng lỗ, gia đình ông kiệt sức. Sau khi treo ao, ông bán hết ruộng đất để trả nợ nhưng vẫn không thấm vào đâu. Các con ông mỗi người một nơi để kiếm sống. Ông thì mỗi ngày ra đồng hái rau muống, lặn nhổ từng cọng bông súng bán kiếm tiền đắp đổi qua ngày. Vẫn không sống nổi, mới đây, ông phải lên tận Bình Dương làm thuê.

Bà Võ Thị Lanh - ngụ xã Vĩnh Hội Đông, huyện An Phú, tỉnh An Giang - cho biết trước đây bà chuyên nuôi cá ba sa bè. Đến năm 2002, bà đào thêm ao nuôi cá tra. “Vài năm đầu thuận lợi, gia đình tôi tiền vô như nước. Sau đó, giá cá nguyên liệu tụt xuống, giá thức ăn lại tăng cao, doanh nghiệp (DN) thu mua thì ngoe nguẩy lắc đầu. Do không bán được, phải nuôi kéo dài, cá ngày càng lớn, dày đặc trong ao rồi phơi bụng chết. Lần đó, tôi mất trắng hơn 200 triệu đồng” - bà Lanh nhớ lại.

Không chịu buông tay, bà Lanh thả cá nuôi tiếp nhưng lần sau lỗ nặng hơn lần trước. Cứ thế kéo dài cho tới cuối năm 2009, bà trắng tay sau khi bị một DN ngoài địa phương đến thu mua rồi quỵt nợ. Hiện nay, tại vùng đất từng sinh ra nhiều tỉ phú, nơi có tượng đài cá ba sa tại ngã ba sông Châu Đốc, 2 mẹ con người phụ nữ này phải bơi xuồng mua bán lặt vặt để kiếm sống mỗi ngày.